Pływanie sportowe, dyscyplina obejmująca wyczynowe pływanie na czas czterema stylami pływania: dowolnym, grzbietowym, klasycznym i motylkowym oraz zmiennym.
Pływanie to sport wymagający zarówno długookresowych jaki krótkookresowych planów treningowych, aby pomóc wykorzystać każdemu sportowcowi jego maksymalny potencjał. Efektywne metody treningowe pozwalają każdemu pływakowi osiągnąć szczyt formy na zawodach o odpowiednio dla niego najwyższej randze, niezależnie czy będą to mistrzostwa dzielnicy, województwa, kraju czy też zawody o randze międzynarodowej (w zależności jak daleko sięga jego talent i zamiary). Niewątpliwie wymagane jest planowanie w ramach jednego sezonu.
Stosując się do planu czterorocznego, parametry treningu rocznego (ilość sesji, typ przeprowadzanych treningów i objętości treningu) podążają za postępami bazującymi na wieku (fizycznej dojrzałości), możliwości i na dążeniu do doskonałości. Każdy rok powinien przynosić wyzwania treningowe i wyzwania w ramach rywalizacji.
Klub współpracuje z SP nr 50 i realizuje program szkolenia sportowego w pływaniu zatwierdzony przez Polski Związek Pływacki. Program skierowany jest do dzieci i młodzieży nastawionych na wyczynowe uprawianie pływania.
Cel Szkolenia
Głównym celem jest wychowanie zawodników, którzy sprostaliby wymaganiom startów w zawodach na poziomie europejskim i światowym.
Cel jest realizowany poprzez:
- rekrutacje utalentowanych sportowo dzieci i młodzież
- rozwój zdolności motorycznych
- trening mentalny
- indywidualizację obciążeń treningowych
- rozwój mocnych i eliminację słabych stron zawodnika
- przygotowanie teoretyczne w zakresie: fizjologia, techniki, taktyki, przepisów pływania
- kształtowanie nawyków: monitorowania treningu/dzienniczek/, żywienia, nawadniania, prowadzenia zdrowego trybu życia i higieny osobistej.
- łączenie edukacji szkolnej ze szkoleniem sportowym
- wychowywanie sportowca w duchu sportowej rywalizacji, kultury osobistej oraz wewnętrznej samokontroli.
Zadania wstępnego etapu szkolenia:
- Podniesienie podstawowej, wszechstronnej sprawności czynnościowo ruchowej, zahartowanie, powiększenie możliwości czynnościowych i przystosowawczych uczniów;
- Kształtowanie sprawności ukierunkowanej i specjalnej;
- Nauczanie podstaw techniki i taktyki;
- Przekazanie młodocianym sportowcom podstawowych wiadomości o uprawianym sporcie, treningu i walce sportowej;
- Odpowiednie oddziaływanie wychowawcze;
- Wprowadzanie podstawowych zasad indywidualizacji (np. odmienne traktowanie introwertyka i ekstrawertyka, flegmatyka i sangwinika etc.);
- Zapewnienie zabawy, rozrywki, odpowiedniego poziomu pobudzenia i poczucia własnej wartości oraz rozwijanie inicjatywy, samodzielności, niezależności;
- Kształtowanie odpowiedniej, co do treści, kierunku i natężenia motywacji.
Etapy szkolenia i ich charakterystyka:
Skuteczność treningu pływackiego zależy od treści i przebiegu trzech podstawowych etapów szkoleniowych:
- etapu I – treningu wszechstronnego,
- etapu II – treningu ukierunkowanego,
- etapu III – treningu specjalistycznego.
Czas trwania wymienionych etapów waha się od 2 do 4 lat.
Podobnie, jak cały wieloletni proces treningowy, poszczególne etapy nie stanowią jednolitego okresu.
Charakterystyki etapów szkolenia:
Trening wszechstronny (nauka pływania)
Podstawowe zadania etapu:
We wstępnej fazie etapu I (obejmującej zwykle pływaków-dzieci w wieku 7 – 9 lat) realizowane są postulaty wszechstronnego przygotowania fizycznego, kształtowania wydolności tlenowej i stwarzania korzystnych warunków dla rozwoju zainteresowań oraz ujawnienia zdolności specyficznych dla wysiłku sportowego w pływaniu. Zadania te spełniane są przy stopniowo wzrastających obciążeniach treningowych.
Dzieci w wieku 7 – 9 lat opanowują trudne elementy techniki pływania elementarnego i sportowego oraz starty, nawroty oraz pływanie na dystansie, a ich organizm dobrze znosi obciążenie treningowe. Aparat stawowo więzadłowy i mięśniowy dzieci w tym wieku jest bardzo elastyczny, co umożliwia pracę nad zwiększeniem jego ruchomości.
- Stymulowanie wielostronnego rozwoju fizycznego, wzmocnienie stanu zdrowia,
- Opanowanie pływania elementarnego oraz nabycie umiejętności sportowej techniki pływania dwoma sposobami oraz startu i nawrotu,
- Zwiększenie możliwości aerobowych organizmu,
- Ujawnienie możliwości do doskonałości sportowej w pływaniu.
Realizacja wymienionych zadań przebiega zarówno podczas systematycznie prowadzonych zajęć na pływalni, jak również na świeżym powietrzu. Należy pamiętać, że zbyt forsowny trening może być czynnikiem wpływającym niekorzystnie na rozwój fizyczny dziecka. W pracy nad doskonaleniem techniki zaleca się stosowanie w miarę różnorodnych ćwiczeń z zakresu wszystkich sposobów pływania, przy uwzględnieniu indywidualnych zdolności do poszczególnych sposobów pływania. Należy te pierwsze przejawy zdolności traktować jako początek późniejszej specjalizacji w określonym sposobie pływania.
Trening ukierunkowany
Podstawowe zadania etapu:
We wstępnej fazie etapu II (obejmującej zwykle pływaków młodocianych w wieku 10 -11 lat) w dalszym ciągu realizowane są postulaty wszechstronnego przygotowania fizycznego, kształtowania wydolności tlenowej i stwarzania korzystnych warunków dla rozwoju zainteresowań oraz ujawnienia zdolności specyficznych dla wysiłku sportowego w pływaniu. Zadania te spełniane są przy stopniowo wzrastających obciążeniach treningowych. W drugiej fazie tego etapu (w wieku 11 – 12 lat) następuje wyraźny wzrost obciążenia treningowego w celu podniesienia na wyższy poziom wytrzymałości ogólnej.
Dzieci w wieku 10 – 12 lat z łatwością opanowują trudne elementy i składowe wyścigu pływackiego (starty, nawroty i pływanie na dystansie), a ich organizm dobrze znosi obciążenie treningowe. W tym wieku istnieje już potrzeba różnicowania obciążenia u dziewcząt i chłopców ze względu na stopniowo ujawniające się różnice w ich rozwoju fizycznym. Zróżnicowanie to powinno przejawiać się w doborze środków treningowych. Aparat stawowo więzadłowy i mięśniowy dzieci w tym wieku jest bardzo elastyczny, co umożliwia pracę nad zwiększeniem jego ruchomości.
- Stymulowanie wielostronnego rozwoju fizycznego, wzmocnienie stanu zdrowia,
- Opanowanie sportowej techniki pływania czterema sposobami oraz startu i nawrotu,
- Zwiększenie możliwości aerobowych organizmu,
- Ujawnienie możliwości do doskonałości sportowej w pływaniu.
Realizacja wymienionych zadań przebiega zarówno podczas systematycznie prowadzonych zajęć na pływalni, jak również na świeżym powietrzu oraz w miarę możliwości na organizowanych w klimacie górskim zgrupowaniach. Należy pamiętać, że zbyt forsowny trening może być czynnikiem wpływającym niekorzystnie na rozwój fizyczny dziecka. W pracy nad doskonaleniem techniki zaleca się stosowanie w miarę różnorodnych ćwiczeń z zakresu wszystkich sposobów pływania, przy uwzględnieniu indywidualnych zdolności do poszczególnych sposobów pływania – w okresie tym zaczynają się ujawniać te zdolności. Należy te pierwsze przejawy zdolności traktować jako początek późniejszej specjalizacji w określonym sposobie pływania.
W wieku 11 -12 lat obserwujemy już pewne istotne różnice w rozwoju fizycznym szczególnie u dziewcząt. Często dziewczęta osiągają w tym wieku wyższy poziom rozwoju fizycznego niż chłopcy, co uwidacznia się w wynikach sportowych. Niejednokrotnie dziewczęta mogą rywalizować z chłopcami, ponieważ ich wyniki są zbliżone. Obserwowany w tym wieku wzrost możliwości szybkościowych wypływa w znacznej mierze z przyrostu masy mięśniowej.
W końcu etapu (w wieku 12 lat) program zaleca wstępną orientację na wybrany sposób pływania (wstępna specjalizacja). Stąd zadania szkoleniowe w znacznej mierze powinny być spełniane poprzez doskonalenie techniki, kształtowanie szybkości i wytrzymałości specyficznej w wybranym sposobie pływania.
Trening specjalistyczny
Wkraczamy tu w szczególnie trudny okres szkolenia sportowego. Zwykle w wieku 13 – 15 (u dziewcząt i wcześniej) rozpoczyna się okres najbardziej intensywnego dojrzewania płciowego człowieka, zwanym skokiem pokwitaniowym. Obserwujemy zwykle, niezwykle dynamiczny wzrost długościowy. Powstają wówczas pewne dysproporcje w rozwoju poszczególnych organów i mięśni. Pływak młodociany charakteryzuje się często w tym okresie większą pobudliwością nerwową, bywa opryskliwy i kapryśny. Zrozumiałe, że stan ten wpływa na osiągane rezultaty sportowe. Często obserwujemy zastój lub nawet pogorszenie dotychczasowych wyników. W takiej sytuacji zaleca się stosowanie treningu o charakterze wszechstronnym i ukierunkowanym. Trening specjalistyczny skierowany na specjalizację stylową i dystansową należy odłożyć na późniejszy czas.
Dokładne ustalenie czasu trwania tego bujnego okresu rozwojowego u pływaka młodocianego nie jest proste. Często, jak wiadomo, nie jest on zbieżny z wiekiem kalendarzowym. Ściślejsze informacje w tym zakresie możemy otrzymać jedynie poprzez określenie wieku biologicznego.
Trening pływacki od wieku 13 – 15 lat – szczególnie dziewcząt, które w większości okres aktywnego dojrzewania płciowego mają za sobą – nie różni się w sposób istotny od treningu osobnika dorosłego. Zezwala na to wysoki stopień rozwoju układu mięśniowego i innych organów wewnętrznych. Ma to wpływ na znaczny przyrost możliwości siłowo – szybkościowych. Ponadto rozwój organizmu i jego możliwości motorycznych zostały przyspieszone na skutek zastosowanych wcześniej ćwiczeń treningowych.
U pływaków od 14 – 15 roku życia (u pływaczek nieco wcześniej)obserwujemy znaczny wzrost poziomu takich cech motorycznych, jak siła i wytrzymałość, natomiast szybkość i gibkość utrzymują się na osiągniętym uprzednio poziomie. Zmiany te przyczyniają się równocześnie do zmian w technice pływania. Ruchy pływaka przyjmują powoli wymaganą precyzję i dokładność techniczną.
Dynamiczny i oczekiwany wzrost wyników sportowych powyżej 14 roku życia może nastąpić głównie w rezultacie wyraźnego zwiększenia wydolności beztlenowej organizmu. Zwiększa się ona w wyniku wzrostu obciążeń treningowych. Na ich stosowanie zezwala długi staż treningowy (przejście dwóch etapów szkoleniowych), precyzyjne opanowanie techniki pływania oraz nieomal pełna dojrzałość fizyczna. O ile przygotowanie młodego zawodnika do wieku 12 – 13 lat polegało zasadniczo na stwarzaniu korzystnych warunków dla rozwoju osobniczego i fizycznego oraz do doskonalenia techniki pływania, to w etapie treningu specjalistycznego wszelkie zabiegi szkoleniowe ukierunkowane są na uzyskanie możliwie najwyższych osiągnięć sportowych. W znacznej mierze zabiegi te polegają na nieustannym, ale optymalnym zwiększaniu obciążenia treningowego i startowego.
